TTMD’nin düzenlediği Santrifüj Yüzey Pompalarının Negatif Emiş Koşullarında Çalışmasında Dikkat Edilecek Hususlar, NPSH Hesabı ve Kavitasyon konulu çevrimiçi seminer 27 Ekim 2021 tarihinde gerçekleştirildi. TTMD Ankara Temsilcisi Yusuf Eren Gürdal’ın moderatörlüğünü yürüttüğü etkinliğe Mak. Yük. Müh. Halil Kızılhan konuşmacı olarak katıldı
Yüzeye monte edilen santrifüj bir pompa en fazla kaç metre derinlikten emiş yapabilirsorusuyla sunumuna başlayan Halil Kızılhan; “Atmosferik basınç en yüksek değerini deniz seviyesinde almaktadır. Yükseklere çıkıldıkça atmosferik basınç azalmaktadır. Bu koşullarda dünyada deniz seviyesinde teorik olarak -10m’den emiş yapabilecek bir pompa, mars yüzeyinde teorik olarak maksimum -6m’den emiş yapabilecektir” dedi.
Kavitasyon kavramı hakkında bilgiler paylaşan Kızılhan; “Pompa içerisindeki akışkanın(su), lokal olarak buharlaşma ve yoğuşma döngüsü ‘kavitasyon’ olarak adlandırılır. Pompa içerisinde kavitasyon oluşmaması için, net emiş derinliğinin hesabı(Z1), pompa ömrü açısından büyük önem taşımaktadır. Kavitasyon sonucunda pompa sanki içerisinde çakıl taşı varmış gibi sesli, gürültülü çalışır ve pompa çıkış basıncında azalma görülür. Pompa hidrolik eğrisinden beklenen debi&basıncı veremez. Pompa kavitasyon durumunda çalıştırılmamalıdır” şeklinde konuştuktan sonra pompanın kavitasyondan korunması için gerekli maksimum emiş derinliğinin tespitinde kullanılacak formülü anlattı ve örnekler sundu.
Negatif emiş koşullarında çalışacak pompa için montaj önerileriyle ilgili olarak Kızılhan; “Pompanın mümkünse emiş yapılacak su tankı üzerine, değilse en yakın noktaya konumlandırılması gerekir. Pompa emiş hattı mümkün olduğunca düz hat olarak çekilmeli, minimum dirsek kullanılmalı, gereksiz dirsek kullanarak iniş, çıkışlardan kaçınılmalıdır. Pompa emiş hattındaki su hızının 1,5 m/sn’yi aşmamasına dikkat edilmeli, pompa emiş hattı bu değer üzerinden boyutlandırılmalıdır. Pompanın debisi dikkate alınarak ilgili pompa teknik kataloğundan Pnpsh değeri hesaplanmalı. Pompanın emniyetli emiş yapabileceği net yükseklik(Z) kontrol edilmelidir. Pompanın ayaklarının sağlam bir şekilde yüzeye bağlanması oluşabilecek titreşimlerin önüne geçer. Metal borular, olası titreşim ve sarsıntıları pompa bağlantı ağızları ve pompa gövdesine iletmeyecek şekilde ankraj(zemine sabitlenme) noktalarında izole edilmelidir. Eğer pompa negatif emiş yapacak ise boru emiş ağzına klape veya çekvalf kullanılması gerekir. Küçük çaplı borudan büyük çaplı boruya geçişler kademeli biçimde gerçekleştirilmelidir. Çap geçişinin gerçekleştirildiği redüksiyon uzunluğu, boru çapının minimum 5-7 katı uzunlukta olmalıdır. Bütün emiş hattı bağlantı elemanları hava kaçağı olmaması için dikkatlice kontrol edilmelidir. Hava cebi oluşumunu önlemek için dirsekten pompaya giden borunun %1-2 derece yükselen bir eğimle yapılması önerilir” dedi.
Konuşmacı sunumunun son bölümünde TS EN12845 normuna göre yangın pompalarını negatif emiş koşullarında çalıştırma kriterlerini anlattı ve katılımcılardan gelen soruları yanıtladı.
